កាលពីសប្ដាហ៍មុនលោកសាស្ដ្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ដ្រ សំបូរ ម៉ាណារ៉ា បានចែករំលែកអំពីគោលគំនិតដឹកនាំរបស់ក្សត្រសម័យអង្គរដែលអប់រំសង្គមអំពីសាមគ្គីភាពគ្នាជាធ្លុងមួយពីលើរហូតដល់ក្រោម និងជាគន្លឹះមួយធ្វើឲ្យខ្មែរសម័យនោះរួមគ្នា និងបានកសាងជាតិឲ្យរុងរឿង។
សប្ដាហ៍នេះលោកថ្លែងអំពីមូលហេតុនៃការបែកបាក់ ការបាត់បង់ទឹកដី សង្គ្រាម ចម្បាំងរាំងជល និងឱនភាពនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
យោងតាមប្រវត្តិសាស្ដ្រខ្មែរបានបញ្ជាក់ថាសង្គ្រាមនៅទឹកដីកម្ពុជាតាំងពីសម័យបុរាណមកកើតឡើងដោយសារកត្ដាធំៗពីរយ៉ាង គឺ៖ ទី ១ អសមត្ថភាពនៃការគ្រប់គ្រងទឹកដី និង ទី ២ គឺការបណ្ដុះគំនិតអប់រំខុសដូចជាការស្អប់គ្នាឯងមហិច្ឆតាហួសហេតុ និងភាពសួនតួនិយមពេក។ សូមជូនឧទាហរណ៍ក្នុងប្រវត្តិសាស្ដ្រខ្មែរដូចតទៅ។
នៅចន្លោះគ្រិស្ដសករាជ ឆ្នាំ ៥៥០ ដល់គ្រិស្ដសករាជ ឆ្នាំ ៨៥០ សង្គ្រាមបងប្អូនរវាងអាណាចក្រចេនឡាទឹក និងអាណាចក្រភ្នំ។ ភាគីទាំងពីរបានប្រទូសរ៉ាយគ្នាប្រមាណ ៣០០ ឆ្នាំទើបចេនឡាទឹកវាយដណ្ដើមបានទឹកដីទាំងមូលដោយបានរួបរួមទឹកដីតែមួយ។ ការអប់រំនៅសម័យនោះគឺអ្នកចេនឡាទឹកស្អប់ អ្នកចេនឡាភ្នំ ដោយក្ដីប្រមាថ និងមានគំនុំសងសឹក។ មនុស្សកើតមកត្រូវបានភាគីទាំងសងខាងបណ្ដុះគំនិតឲ្យមានកំហឹង ស្រឡាញ់ ស្អប់ និងការសងសឹកគ្នា បក្ខពួកនិយមតាមគំនិតដូនតារបស់ខ្លួន។
ចុះហេតុអ្វីបានជាអាណាចក្រចេនឡាទឹកទៅវាយកាន់កាប់អាណាចក្រភ្នំ? នោះគឺដោយសារតែអាណាចក្រភ្នំខ្លួនឯងអស់សុពលភាពគ្រប់គ្រងសមត្ថភាពការពារខ្លួនអន់ខ្សោយ និងការគ្រប់គ្រងពឹងផ្អែកតែលើជាតិសាសន៍ផ្សេង។ ពេលនោះអ្នកចេនឡាទឹកដែលមានសមត្ថភាពខ្លាំងជាងបានគិតថា «ត្រូវតែវាយដើម្បីបង្រួបបង្រួមទឹកដីតែមួយ»។ ចម្បាំងរាំងជលជាង ៣០០ ឆ្នាំក្នុងទឹកដីខ្មែរនាពេលនោះចេនឡាទឹកបានឈ្នេះសង្គ្រាមក្នុងសភាពទន់ដៃ ទន់ជើង ស្បៀងជាតិស្ទើរតែអស់រលីងសេដ្ឋកិច្ចជាតិអន់ខ្សោយពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងសភាពក្រីក្រ តោកយាក សង្គមច្របូកច្របល់មនុស្សខ្វះការអប់រំ។
លោកសាស្រ្ដាចារ្យបានពន្យល់ថា៖ «ពេលអាណាចក្រភ្នំដួលរលំ ចេនឡាទឹកក៏ចង់រកកលដួលដែរបានឈ្នះមែនតែអស់ធនធានជាតិរលីង។ នេះមកពីមិនគិតពីខ្មែរគ្នាឯងគិតតែពីមហិច្ឆតា។ ត្រង់នេះបញ្ជាក់ថាប្រទេសជាតិត្រូវការពេលវេលាជាង ៣០០ ឆ្នាំគុណនឹងបីដងដើម្បីអប់រំផ្សះផ្សាអំពីសេចក្ដីស្រឡាញ់យុត្តិធម៌ និងការជឿទុកចិត្តគ្នាឡើងវិញ»។
ហ្វានជីមាណ ជាស្តេចខ្លាំងមួយអង្គនៅសម័យហ្វូណនតែខ្វះសមត្ថភាពអប់រំកូន។ ទ្រង់ធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ច និងប្រទេសរីកចម្រើនមែនទែនតែពេលសោយទិវង្គតទៅបុត្រទាំងអស់របស់ទ្រង់បានឈ្លោះគ្នា សម្លាប់គ្នា បីបួនតំណនៃរាជវង្សធ្វើឲ្យរាស្រ្តជ្រួលច្របល់គ្មានសន្ដិភាព។ នេះគឺការអប់រំឲ្យស្អប់គ្នាដើម្បីតែមហិច្ឆតាខ្លួនឯង។ សង្គ្រាមកើតឡើងព្រោះអប់រំខុស។ យើងមិនត្រូវធ្វើបែបនេះដាក់កូនចៅយើងទៀតទេ។
នៅឆ្នាំ ១៤០០ ប្លាយ ស្ដេចពញាយ៉ាតក្រោយពីបានមកសោយរាជ្យនៅភ្នំពេញបានសោយទិវង្គតមានវិវាទបែងចែកទឹកដីជាបី។ ទឹកដីរបស់ព្រះស្រីរាជាទឹកដីព្រះធម្មរាជា និងទឹកដីរបស់ព្រះស្រីសូរិយាវង្ស ម្ខាងនៅខាងកើតក្រុងម្ខាងនៅកណ្តាលម្ខាងនៅម្ដុំខេត្តពោធិ៍សាត់។ «អារឿងនេះកើតមកពីមហិច្ឆតាដោយសារតែយើងមិនផ្សំផ្គុំគំនិតអប់រំនេះជាគុណវិបត្តិ»។
ក្នុងប្រវត្តិសាស្ដ្រទំនើបដែលមនុស្សខ្មែរកំពុងរស់នៅភាគច្រើនបានឆ្លងកាត់ដោយផ្ទាល់នោះគឺសង្គ្រាមក្នុងទសវត្សរ៍ ឆ្នាំ ១៩៧០ មកដល់ដើមឆ្នាំ ១៩៩៧។ តើកម្ពុជាមានសភាពទន់ជ្រាយដូចម្ដេចខ្លះក្រោយពីសង្គ្រាមជាង ៣ ទសវត្សរ៍? កម្ពុជាទើបតែស្គាល់សន្ដិភាពបាន ១៨ ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះដើម្បីផ្សះផ្សាផ្លូវចិត្តមនុស្សឲ្យទុកចិត្តគ្នា និងផ្ដល់ឱកាសដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសឡើងវិញ។ ក្នុងសង្គ្រាមទសវត្សរ៍ ៨០ អ្នកក្រុងភ្នំពេញណែនាំកូនចៅថាខ្មែរក្រហមអាក្រក់ណាស់ប៉ុន្តែភាគីរដ្ឋាភិបាលចម្រុះនៅព្រំដែនថៃអប់រំថាខាងភ្នំពេញសុទ្ធតែក្បាលយួនខ្លួនខ្មែរ។ នេះជាការបង្រៀនឲ្យស្អប់គ្នា។
ឆ្នាំ ១៩៩៤ យើងចូលគ្នាវិញមកអង្គុយជិតគ្នារាងភ័យផង និងប្រយ័ត្នគ្នាទៅវិញទៅមកផង។ «អ៊ីចឹងហើយបានខ្ញុំសរសើរសម្តេចតេជោដែលលោកទាញកងទ័ពបញ្ចូលគ្នាបានមានគំនិតរួបរួមគ្នាអ្នកខ្លះគិតអត់ដល់ទេ។ អ្នកខ្លះទិតៀននយោបាយឈ្នះៗតែខ្ញុំយល់ថាយើងគួរតែឲ្យតម្លៃលើគុណប្រយោជន៍ជាតិ»។
លោក ម៉ាណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា៖ «សន្តិភាពរាល់ថ្ងៃបានមកដោយសារពលរដ្ឋខ្មែរទាំងឡាយដែលស្រឡាញ់ និងចង់បានវា។ សម្តេចតេជោក្តី សម្តេចតា ព្រះនរោត្តម សីហនុក្តី តួអង្គទាំងពីរ និងពលរដ្ឋកម្ពុជាមិនអាចនាំសន្ដិភាពមកបានទេបើសិនយើងមិនចង់បានវា។ ខ្ញុំអាចដឹកបង្ខំគោទៅស្រះទឹកតែខ្ញុំមិនអាចបង្ខំគោឲ្យផឹកទឹកបានទេព្រោះវាមិនស្រេក»។ លោកសាស្ដ្រាចារ្យថ្លែងថា៖ «ជំនាន់ថ្មីយើងត្រូវតែអប់រំពលរដ្ឋឲ្យថ្លៃថ្នូរ។ ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តពុំមានជំនាន់ណាដែលកម្ពុជាមានសន្តិភាពច្រើនជាង ៥០ ឆ្នាំទេព្រោះយើងមានទំនាស់ផ្ទៃក្នុង មហិច្ឆតា និងគ្មានការអប់រំត្រឹមត្រូវស្ទើរតែរហូតមក»។
លោក សាស្រ្ដាចារ្យ សំបូរ ម៉ាណារ៉ា បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដំបូងចូរកុំនាំគ្នាបន្ទោសបរទេសថាគេបានធ្វើឲ្យបាត់ទឹកដីរបស់យើងបើយើងជាម្ចាស់ប្រទេសមិននាំគ្នាការពារនោះមានន័យថាយើងទាំងអស់គ្នាមិនមែនជាម្ចាស់ប្រទេសទេ»។ លោកបានពន្យល់ថាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាកងទ័ពការពារទឹកដីការពារជាតិសាសន៍ព្រមទាំងមានស្ថាប័ន ការទូត និងអ្នកដឹកនាំជាតិតាមលំដាប់ថ្នាក់ដែលទាំងអស់គ្នាមានភារកិច្ច និងកាតព្វកិច្ចការពារទឹកដីរបស់ខ្លួនមិនត្រូវចាំតែជំនួយពីបរទេសទាំងស្មារតី និងស្បៀងទេហើយក៏មិនត្រូវបន្ទោសបរទេសឡើយព្រោះគេក៏ត្រូវការផលប្រយោជន៍ដែរ។
លោកបានស្នើថា «សូមកុំនាំគ្នាចង្អុលដាក់គ្នាឯងតែត្រូវនាំគ្នាខំគិត។ ពិតមែនថាកម្ពុជាពិបាកយក [ទឹកដី] ដែលបាត់បង់មកវិញតែយើងមិនគួរបន្ទោសបរទេសទេផ្ទុយទៅវិញត្រូវគិតអំពីស្វ័យការពារ»។
លោកថ្លែងថា «ទឹកដីខ្មែរបាត់ដោយសារយើងហើយបានមកវិញក៏ដោយសារយើងដែរដូច្នេះយើងមិនអាចឲ្យគេគិតជំនួសយើងទេ»។ លោកថ្លែងថាយុវជនកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះនៅពុំទាន់យល់ច្បាស់លាស់អំពីគំនិតប្រវត្ដិសាស្រ្តជាតិរបស់ខ្លួននៅឡើយ។
លោកបន្ដថាពលរដ្ឋកម្ពុជាដាច់ខាតធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យបាត់ទឹកដីទៀតហើយនាំគ្នាថែរក្សាអ្វីដែលមានឲ្យបានជាដាច់ខាត។ លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងមិនមែនត្រូវការតែមនុស្សមានធនធានច្រើនទេគឺយើងត្រូវការធនធានមនុស្សដើម្បីជួយគិតពីជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង»។
មកទល់បច្ចុប្បន្ននេះការរស់នៅក្នុងសង្គមខ្មែរមិនទាន់ថ្លៃថ្នូរ និងបរិបូរដោយយុត្តិធម៌សង្គមនៅឡើយដោយសារការអប់រំពីកម្រិតមូលដ្ឋានមិនបានធ្វើស្រុះគ្នាក្នុងពេលតែមួយ។
លោកបានចោទសួរថាតើព្រះសង្ឃខ្មែរ ៥ ម៉ឺនអង្គកំពុងធ្វើអ្វី? គ្រូបង្រៀនជាង ១០ ម៉ឺននាក់ព្រមទាំងឪពុកម្ដាយរបស់សិស្សរាប់សែននាក់ទៀតកំពុងធ្វើអ្វី? ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយពេលខ្លះធ្វើឲ្យសង្គមមានបញ្ហាដែរ។ តើទាំងអស់គ្នាត្រូវធ្វើ ឬមួយចាំតែក្រសួងអប់រំតែមួយ? លោកបានថ្លែងថា «ឪពុកខ្ញុំ! នៅពេលបរិភោគបាយលោកតែងចំណាយពេលនិយាយជាមួយកូនអំពីសេចក្តីស្រឡាញ់លោកប្រាប់កូនពីអ្វីដែលគួរធ្វើ និងមិនគួរធ្វើ។ តែឥឡូវខុសពីមុន»។ «ខ្ញុំអាចនិយាយបានថាបាត់ការអប់រំសីលធម៌ពីមូលដ្ឋានធ្វើឲ្យសេចក្តីថ្លៃថ្នូរមានបញ្ហា។ ខ្ញុំមិនបាននិយាយថាទាំងអស់គ្នាមិនធ្វើទេតែធ្វើនៅមានកម្រិត»។
លោកបានបន្ទោសថាលទ្ធផលថ្ងៃនេះគឺជាឥទ្ធិពលពីរបបខ្មែរក្រហមដែលពួកមេខ្មែរក្រហមបង្រៀនក្មេងដែលជាក្រដាស ស ឲ្យស្អប់គ្នា។ មនោគមន៍វិជ្ជានៅជាមួយមនុស្សរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
ថ្វីដ្បិតថាកម្ពុជាមានចម្បាំងរាំងជលច្រើន និងធ្វើឲ្យសីលធម៌សង្គមធ្លាក់ចុះតែកម្ពុជាក៏បង្កើតបានវីរបុរសមួយចំនួនជាទីមោទនៈដែរ។ អ្នកខ្លះយល់ថាព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ ជា វីរបុរស តែអ្នកខ្លះថាមិនមែនទេព្រោះព្រះអង្គគឺជាស្តេចមានមហេសី ២ ហើយខ្លះទៀតថាព្រះអង្គបង្ខំគេឲ្យសាងសង់ប្រាសាទធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចជាតិខ្សោយ។ តែបើតាមលោក សំបូរ ម៉ាណារ៉ា វីរបុរសគឺអ្នកដែលធ្វើអ្វីមួយដែលគ្មាននរណាធ្វើដូចហើយលទ្ធផលរបស់លោកវិជ្ជមានច្រើនចំពោះជាតិ។ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ ជាវីរបុរសមួយអង្គដែលប្រើទស្សនៈចំណេះដឹងពុទ្ធសាសនាដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិ។ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ បានធ្វើអំពើល្អរំដោះទឹកដីចាប់ចាមធ្វើជាចំណុះ។ ព្រះអង្គខិតខំដើម្បីជាតិរបស់ព្រះអង្គ។
រីឯសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ និងសម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក៏ជាតួឯកក្នុងនយោបាយកម្ពុជាដែលពិភពលោកស្គាល់ច្រើនហើយកិច្ចការរបស់តួអង្គទាំងពីរក៏ដើម្បីបុព្វហេតុជាតិដែរ។ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ដ្រជាតិលោក សំបូរ ម៉ាណារ៉ា បានរកឃើញថាខ្មែរមានជាតិនិយមតាំងពីបុរាណមកដោយសារតែព្រមរស់ ព្រមរឹង ព្រមរើ និងព្រមរត់ផងដែរ។
ឧទាហរណ៍ស្ដេចពញាយ៉ាតបានរត់មកកំពង់ចាមកែនទ័ពទៅវាយសៀមវិញ។ ជ័យវរ្ម័នទី ៧ ពេលគេចូលមកធ្វើបាបនៅអង្គរព្រះអង្គមកកំពង់ចាម កំពង់ធំទៀតកែនទ័ពទៅវាយវិញ។ ព្រះស្រីរាជា កូនពញាយ៉ាត តាំងទីនៅចតុមុខពេលសៀមមានបញ្ហាឆ្លៀតឱកាសភ្លាមទប់ទល់ជាមួយសៀមភ្លាមយកដីបានមកវិញភ្លាម។ «ពាក្យខ្មែរធ្លាប់និយាយថាសុខចិត្តស្តួចកុំឲ្យដាច់សុខចិត្តប្រកាច់កុំឲ្យឆាប់ងាប់»។
លោកសាស្ដ្រាចារ្យមានសារចំនួនពីរសម្រាប់អ្នកអាន ទី ១ សូមចែករំលែកបាយមួយម៉ាត់សម្រាប់ឆ្អែតដើម្បីជួយអ្នកដែលត្រូវការរស់ផង។ យើងមានឈ្មោះថាមិនបានឆ្អែតទេតែយើងឲ្យមួយម៉ាត់នេះទៅឲ្យអ្នកដែលត្រូវការរស់។ ទី ២ សូមមេត្តាដកសិទ្ធិបន្តិចដើម្បីសំយោគគំនិតគ្នា។ ឈប់ជាបន្ទាន់ចំពោះគំនិត «អញនិយម»។ សូមអ្នកនយោបាយដកសិទ្ធិជាធំនោះយល់ព្រមស្តាប់សំឡេងរាស្ដ្រនិយាយ។ ធ្វើអ្វីត្រូវគិតប្រយោជន៍រាស្ដ្រជាធំដូចដែលយើងគោរពទង់ជាតិដែលមានរូបអង្គរជាដួងព្រលឹង។ អង្គរសាងឡើងដោយរាស្ដ្រគោរពអង្គរគឺគោរពរាស្ដ្រនោះហើយជាប្រជាធិបតេយ្យ៕
ប្រភព៖ ភ្នំពេញប៉ុស្ត៏
loading...
0 comments:
Post a Comment